همزمان با روز پرستار تشریح شد
شیفت های فشرده و فرسودگی شغلی جدی پرستاران
به گزارش سرشیر، به اذعان مسئولان، نظام سلامت کشور با کمبود بیشتر از 100 هزار پرستار روبروست؛ به صورتی که استاندارد جهانی پوشش پرستاری در کشور رعایت نشده و نسبت پرستار به تخت فعال در کشور کمتر از نصف میانگین جهانی است...
به گزارش سرشیر به نقل از ایسنا، همین طور بگفته دست اندرکاران سلامت کشور، افزایش سن پرستاران از یک سو و مهاجرت نیروهای باتجربه و همین طور جوان ترها از طرف دیگر، زنگ خطری برای آینده نظام پرستاری کشور است. این در حالی است که فشار کاری بالا و شیفت های فشرده در سایه کمبود نیرو و همین طور میزان پرداخت ها سبب فرسودگی شغلی و کاهش انگیزه در بین پرستاران شده است.
به همین دلیل دکتر عبادی – معاون پرستاری وزارت بهداشت نیز بر لزوم بازبینی در نظام پرداخت و عدالت مزدی تأکید دارد و می گوید که در بعضی موارد کارانه و مزایای پرداختی به پرستاران با حجم و سختی کار آنان تناسب ندارد و این مسأله باید به شکل جدی تغییر کند.
عبادی همین طور افزایش بودجه پرستاری، استخدام سالانه نیروهای جدید، بهبود شرایط کاری و ارتقاء منزلت اجتماعی پرستاران و همین طور مباحثی نظیر معافیت مالیاتی، نگهداشت، بورسیه پرستاران و اسکان آنها در سال پیش رو را خواهان شده و تأکید می کند که بدون تقویت جایگاه پرستاران، رسیدن به نظام سلامت کارآمد و پایدار ممکن نخواهد بود.
همزمان با روز پرستار، چالش ها، فرصت ها و درخواست های جامعه پرستاری را با دکتر عباس عبادی – معاون پرستاری به گفت و گو نشستیم که به دنبال می خوانید:
تعداد پرستاران شاغل در مراکز درمانی کشور دکتر عباس عبادی بمناسبت هفته پرستار با حاضر شدن در استودیو خبر ایسنا در گفتگویی تفصیلی، درباره ی پرستاران شاغل در نظام سلامت کشور اظهار نمود: جامعه آماری تمام پرستاران شاغل در مراکز درمانی کشور را در یک سامانه و داشبورد مدیریتی با جزییات در اختیار داریم. آمار و ارقام شاغلان گروه پرستاری که شامل اتاق عمل، هوشبری، کمک پرستار و پرستاران می شود، بیان کننده اینست که بیش ۲۱۵هزار نفر در مراکز دولتی و خصوصی خدمت عرضه می دهند. همین طور گروهی از پرستاران نیز در حوزه خدمات پرستاری در منزل فعالیت می نمایند و تعداد مراکز پرستاری در منزل نیز بالاتر از ۱۶۰۰ مورد است.
او با اعلان اینکه سازمان نظام پرستاری ۲۹۰هزار عضو دارد، اضافه کرد: بطور قطع، برخی از اعضای سازمان نظام پرستاری بازنشسته شده اند و بنابراین مشمول آمار معاونت پرستاری وزارت بهداشت نمی شوند. پرستاران، حدود ۱۴۵هزار نفر از جامعه ۲۱۵هزار نفری گروه پرستاری شاغل در مراکز درمانی کشور را می سازند. سهم گروه اتاق عمل و هوشبری از گروه پرستاری کشور به ترتیب ۲۲هزار و ۱۶تا ۱۷هزار نفر است. کمک پرستاران و بهیاران نیز سایر این گروه شغلی را می سازند.
نسبت پرستار به تخت در ایران و کشورهای جهان معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره ی نسبت پرستار به تخت در مراکز درمانی کشور اظهار داشت: نسبت پرستار به تخت در وضعیت خوبی قرار ندارد. هم اکنون، آمار وارقام بیان کننده اینست که نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در کشور حدود ۰.۹ تا ۰.۹۵ و این نسبت برای گروه پرستاری نیز ۱.۲ است؛ این درحالیست که استاندارد وزارت بهداشت ۱.۸ است. نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در تمام کشورهای جهان یکسان نیست؛ به صورت مثال، انگلستان این نسبت را ۴ و ژاپن نیز این عدد را بسیار بالا در نظر گرفته اند.
متضرر شدن مردم از چالش های حرفه پرستاری عبادی با اعلان اینکه نسبت پرستار به تخت های بیمارستانی کشور در مقایسه با میانگین جهانی پایین تر است، اضافه کرد: چنین شرایطی سبب شده که پرستاران شاغل بالاتر از توان و وظیفه ای که برعهده دارند، خدمات عرضه کنند. عرضه خدمات بالاتر از توان و وظیفه سبب فرسودگی شغلی زودتر می شود. هنگامی که پرستاران ۲ تا ۳ برابر وظیفه محوله خدمات عرضه کنند، به احتمال فراوان، قسمتی از خدمات مورد غفلت قرار می گیرد و مردم در چنین شرایطی متضرر می شوند و نمی توانند خدمات با کیفیت دریافت نمایند. این طور نباید تصور کرد که مردم فقط به علت مورد غفلت قرارگرفتن خدمات صدمه می بینند، بلکه بواسطه فرسودگی شغلی پرستاران نیز صدمه می بینند. پرستاران به علت فشار کاری و فرسودگی، به ترک شغل و مهاجرت روی می آورند؛ به علت این که هزینه تربیت نیروی انسانی از محل بودجه عمومی و مالیات مردم تأمین شده، بازهم مردم متضرر می شوند.
ضعف در جذب و نگهداشت نیروی انسانی او درباره ی نیروی پرستاری مورد نیاز سیستم بهداشتی و درمانی کشور اظهار نمود: هنگامی که از نسبت پرستار به تخت بیمارستانی سخن به میان می آید موضوع کمبود پرستار نمایان می شود. من بر این باور هستم که وزارت بهداشت در حوزه «آموزش» نسبت به «جذب و نگهداشت» عملکرد بهتری دارد. آخرین آزمون استخدامی وزارت بهداشت در ۲۷ شهریور ماه سال جاری برگزار شد و تعداد متقاضیان کل کشور حدود ۲.۵ برابر ظرفیت آزمون استخدامی بود. اما شرایط برخی شهرها مانند تهران شرایط متفاوتی بود، به نحوی که تعداد متقاضی کمتری از سهمیه تخصیص یافته داشتند.
وفور نیروی تربیت شده پرستار در کشور وضعیت بحرانی پرستار در بعضی استان ها وی با اعلان اینکه پرستار تربیت شده به میزان کافی در اختیار داریم، خاطرنشان کرد: باآنکه تعداد پرستار دانش آموخته در کشور مطلوب است اما از نظر پراکندگی جغرافیایی شرایط مطلوبی نداریم. به عنوان مثال سیستم بهداشتی و درمانی کشور با انباشت نیرو در غرب کشور مواجه است؛ در حالیکه استانهای بوشهر، هرمزگان، تهران و خوزستان بشدت کمبود نیرو دارند. نسبت پرستار به تخت در بعضی استانهای کشور از متوسط کشوری پایین تر است؛ به صورت مثال، نسبت پرستار به تخت های بیمارستانی استان خوزستان ۰.۶، برخی مناطق استان سیستان وبلوچستان ۰.۵ و استان بوشهر نیز ۰.۷ است.
نظام پرداخت و ترک خدمت پرستاری! عبادی اضافه کرد: اگر قانون گذار یا نهادهای خارج از وزارت بهداشت درنظر دارند به وزارت بهداشت کمک کنند، میبایست برای افزایش ظرفیت رشته پرستاری فشار وارد نکنند؛ بلکه میبایست در ارتباط با جذب و موضوع مهم تر از جذب یعنی نگهداشت نیروی انسانی فشار وارد کنند. گاهی اوقات، موفق به جذب حداقلی نیرو می شویم اما به علت این که نظام پرداخت کشور یک نظام متعادل نیست، برخی همکاران پرستاران یک تا دو سال بعد از جذب، ترک خدمت می کنند. معیشت، نقش برجسته ی در زمینه نگهداشت پرستاران مهمی دارد. همین طور زنان، بخش بزرگی از گروه پرستاری را تشکیل می دهند؛ این احتمال وجود دارد که بواسطه ازدواج و فرزندآوری نتوانند میان نقش خود در خانواده و شغلی که دارند، توازن ایجاد کنند و بنابراین نسبت به ترک خدمت اقدام می کنند.
بورسیه پرستاری، راهکاری برای رفع کمبود پرستار عبادی در جواب پرسش «وزارت بهداشت برای توزیع عادلانه نیروی پرستاری در کشور و تحقق عدالت در سلامت چه برنامه هایی دارد؟» خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت بمنظور ایجاد تعادل نیروی پرستاری در استانهای کم برخوردار و تهران به جذب دانشجوی پرستاری بورسیه از سال قبل اقدام نموده ایم. به صورت مثال، دانشگاه فرهنگیان و قسمتی از نیروهای مسلح نسبت به بورسیه کردن دانشجویان خود از بدو آغاز تحصیلات عالیه اقدام می کنند و دانشجویان نیز متعهد می شوند که به محل خدمت مشخص شده، مراجعه نمایند. بورسیه دانشجویان می تواند یک الگو برای جبران کمبود نیروی پرستار در یک منطقه خاص باشد.
ضرورت بازبینی بورسیه دانشجویان پرستاری وی با اعلان اینکه بخشنامه جذب دانشجوی بورسیه در اسفند ۱۴۰۲ نوشته شده، توضیح داد: مشکلات و مسایل در زمینه جذب دانشجوی بورسیه وجود دارد که در زمان تنظیم و نگارش بخشنامه پیش بینی نشده بود. رئیس دولت در ارتباط با تشکیل یک کارگروه دستور داد و موضوع بورسیه دانشجویان پرستاری در این کارگروه عنوان شد. نامه ای خطاب به رئیس دولت خواهیم نوشت و امیدوارم که این موضع بشکل ویژه در کانون توجه قرار گیرد تا مشکل کشور و دانشگاه های علوم پزشکی در جهت نیروی پرستاری برطرف شود.
فشار کاری؛ چالش اختصاصی حرفه پرستاری کم فروشی به علت فشار کاری عبادی درباره ی مشکل اصلی پرستاران توضیح داد: مسائلی که در ارتباط با پرستاران مطرح می شود، مختص آنها نیست بلکه بواسطه مطرح شدن آن در رسانه ها این طور گویی مشکل اختصاصی پرستاران است. پرستاران، فشار شغلی بسیار زیادی را متحمل می شوند و برای خروج از این فشار کاری به ترک خدمت یا کم فروشی روی می آورند که البته میزان کم فروشی نسبت به ترک خدمت بیشتر است.
پیامدهای ترک کار پرستاران متوجه مردم و نظام سلامت او درباره ی دستاوردهای ترک موقعیت شغلی اظهار نمود: هنگامی که پرستاران نسبت به ترک موقعیت شغلی خود اقدام می کنند، مردم و اقتصاد سلامت متضرر می شوند. اگر یک بیمار به علت مبتلا شدن به یک بیماری میبایست دو روز در بیمارستان بستری شود، مدت زمان بستری به علت کاهش کیفیت خدمات افزایش خواهد یافت. افزایش مدت زمان بستری در بیمارستان نه تنها هزینه بیشتری به وزارت بهداشت و مراکز درمانی تحمیل می کند، بلکه سبب افزایش پرداخت از جیب مردم می شود. اگر هزینه هایی از این دست را در زمینه نگهداشت نیروی پرستاری به کار گیریم، خیلی از مسایل و مشکلات حل می شود.
وضعیت پرداختی های پرستاران در ایران و سایر کشورها معاون پرستاری وزارت بهداشت با اعلان اینکه بصورت متمرکز برای تمام مسایل تصمیم سازی می شود، خاطرنشان کرد: واژه «نظام هماهنگ پرداخت» به بهانه عدالت در نظام پرداخت کشور عنوان شد و چنین مساله ای سبب شده که برخی مشاغل کمتر دیده شوند. سختی کار پرستاران فقط مختص پرستاران ایرانی نیست و در تمام کشورهای جهان وجود دارد. باآنکه کشورهایی مانند انگلستان و ژاپن از منظر نیروی انسانی نسبت به کشور ما شرایط بسیار بهتری دارند اما بازهم پرستاری در این کشورها جزو مشاغل سخت و زیان آور بشمار می رود و تفاوت پرداخت های پرستاران با گروه های بالاتر به ۲ برابر نمی رسد و متاسفانه، بالانس و تعادل در نظام پرداخت کشور ما وجود ندارد. اگر نگران مردم، نظام سلامت و اقتصاد سلامت هستیم، میبایست به حوزه پرستاری دقت کنیم.
لزوم ایجاد تعادل میان سختی کار و دریافتی پرستاران وی با اعلان اینکه توجه میبایست بشکل «عاطفی_معنوی» و «مالی» باشد، تصریح کرد: توجه عاطفی و معنوی به پرستاران خوب است؛ به نحوی که توجه بزرگان دینی، مقام معظم رهبری و رئیس دولت در مراسم بزرگداشت مقام پرستار کم نظیر است و شاید بتوان گفت کمتر در مورد حرفه های دیگر این چنین با محبت و ملاطفت صحبت شده باشد. حضرت رسول فرموده اند که مراقبت از یک بیمار معادل ۷۰ سال عبادت است که نشان از نگاه آسمانی به این شغل دارد. اگر خواهان نگاه زمینی به شغل پرستاری هستیم، میبایست میان سختی کار و دریافتی پرستاران، تعادل ایجاد نماییم. اغلب گلایه های پرستاران به علت عدم تعادل و توازن میان سختی کاری و دریافتی ها است. اگر میان سختی کار و دریافتی پرستاران تعادل ایجاد نشود، امکان دارد پرستاران راه و مسیر خودرا تغییر داده و در راه ترک خدمت یا مهاجرت قرار می گیرند.
وضعیت بخش های بیمارستانی کشور در حوزه پرستار عبادی در جواب پرسش «کمبود پرستار در کدام بخش ها حادتر است؟» اظهار داشت: بررسی ها بیان کننده اینست که در بخش های مراقبت ویژه "ICU" به استاندارد مدنظر نسبت پرستار به تخت تقریباً نزدیک تر هستیم. استاندارد جهانی نسبت پرستار به تخت در بخش مراقبت های ویژه یک به یک یا یک به دو است و در کشور نیز یک به دو و در نهایت یک به سه است. همین طور استاندارد جهانی نسبت پرستار به تخت در بخش های جراحی یک به چهار تا یک به شش است اما این میزان در کشور ما یک به هشت تا یک به 12 است. برپایه این آمار و ارقام می توان اظهار داشت که تمام بخش های بیمارستانی کشور به جز بخش مراقبت های ویژه از نظر نیروی پرستاری در وضعیت نامناسبی قرار دارند. اگر تصمیم بر جذب و تربیت نیرو است، میبایست به این نکته دقت کنیم که در تمام بخش ها گرفتار کمبود هستیم.
ادغام آموزش و عرضه خدمات او در جواب پرسش «ادغام آموزش و عرضه خدمات با یکدیگر همیشه جزو موفقیتهای وزارت بهداشت قلمداد می شود اما با عنایت به عملکرد این وزارتخانه در زمینه تربیت، جذب و نگهداشت نیروی پرستاری می توان اظهار داشت که یک خلاء در این مورد در ارتباط با پرستاری وجود دارد. چرا چنین شرایطی برای پرستاری ایجاد شده؟» اظهار داشت: آموزش و عرضه خدمات در سال ۱۳۶۵ با یکدیگر ادغام شد؛ چونکه کشور در زمینه پزشکی و بشکل خاص در دیگر گروه ها بسیار کمبود داشت. در آن بازه زمانی، دو بیمارستان در کشور فعالیت می کردند؛ به نحوی که بیمارستان های آموزشی تحت نظر وزارت علوم و بیمارستان های درمانی نیز زیر نظر وزارت بهداری بودند. کشور بمنظور جبران نیروی مورد نیاز کشور از پزشکان خارجی بهره می گرفت و قبل از انقلاب نیز از ظرفیت پرستاران خارجی استفاده می کردیم. حاکمیت وقت بر این باور بود که ادغام آموزش و عرضه خدمات می تواند به جبران کمبود نیروی سلامت کمک نماید و از ظرفیت بیمارستان های درمانی نیز می توان برای تربیت نیروی متخصص به میزان کافی بهره برد.
وی اضافه کرد: قبل از ادغام آموزش و عرضه خدمات، آموزش پرستاری در مدارس عالی پرستاری انجام می شد. من بر این باور هستم که ورود پرستاری به فضای آکادمیک و تابعیت اعضای مدرسین پرستاری از قوانین اعضای هیأت علمی، رشد و جهشی علمی قلمداد می شود. میزان رشد تولیدات علمی و پژوهشی گروه پرستاری کشور نسبت به کشورهای همسایه و پیش از ادغام آموزش و عرضه خدمات بسیار بالا رفته است و از این منظر می توان اظهار داشت که ادغام آموزش و عرضه خدمات یک کار پرارزش است.
طرح خودگردانی مراکز درمانی و ایجاد شکاف درآمدی معاون پرستاری وزارت بهداشت با اعلان اینکه طرح خودگردانی بیمارستان ها در دهه ۷۰ اجرا شد، توضیح داد: هدف از اجرای طرح خودگردانی بیمارستان ها این بود که از ظرفیت خالی بیمارستان ها برای کاهش صف انتظار مردم استفاده نمائیم. به نحوی که پزشکان را تشویق نماییم به جای حضور در بخش خصوصی در بخش دولتی بمانند و نگاه کارمندی نداشته باشند اما از ظرفیت بخش ها بیشتر استفاده گردد. نظام پرداخت به کارانه تبدیل شد و ایجاد شکاف میان اعضای گروههای نظام سلامت کم کم شکل گرفت. متاسفانه، این شکاف با گذر زمان بیشتر شد؛ شرایط به نحوی بود که یک بخش بسیار مورد توجه قرار گرفت اما این نگاه را متناسب برای سایر بخش ها درنظر نگرفتند. چنین مسائلی سبب شده که پرستاران که بخش عمده ای از نظام سلامت را می سازند، احساس عدالت نکنند.
افزایش نرخ تورم و بی تأثیر شدن رشد تعرفه ها وی با اعلان اینکه «عدالت درک شده» در مدیریت مطرح است، اظهار داشت: برپایه این مولفه، نیروی انسانی باور دارد که دریافتی آنها با حجم کار و شدت سختی کار آنها مناسب نمی باشد و شکاف وجود دارد. متاسفانه، شکاف میان سختی کار و دریافتی پرستاران روز به روز بیشتر شده است. علل مختلفی درباره ی چرایی ایجاد شکاف میان سختی کار و دریافتی پرستاران مطرح می شود و همیشه از «تعارض منافع» سخن به میان می آید که موضوعی قابل تایید است. بعد از اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری تلاش شد که شکاف میان دریافتی پرستاران و سختی کار آنها برطرف شود اما رشد نرخ تورم به نحوی بود که رشد قابل قبول تعرفه های پرستاری هم نتوانست شکاف به وجود آمده را جبران کند.
توسعه مدارس بهیاری، راهکاری قدیمی برای مسایل قدیمی عبادی درباره ی توسعه مدارس بهیاری و نقش این مولفه در رفع چالش کمبود پرستار اظهار نمود: روش های گذشته، نسخه مناسبی برای حل مشکلات امروز نیستند و مشکلات امروز را نمی توان با راهکارهای قدیمی پاسخ داد. به صورت مثال، در یک بازه زمانی بمنظور افزایش فاکتورهای بهداشتی کشور از بومیان روستاها بهره گرفتند و بدین سبب اشخاصی که تحصیلات حداقلی داشتند با عنوان «بهورز» تربیت شدند. این اقدام و سیاست مدبرانه، سبب رشد فاکتورهای نظام سلامت در کشور شد؛ باآنکه این شیوه سبب ارتقاء فاکتورهای نظام سلامت شد اما این پرسش را که «آیا این شیوه در هزار چهاردهم پاسخگو است؟» را مطرح می کنم. دهه ۶۰، کشور با کمبود پزشک عمومی و متخصص مواجه بود و نیاز نظام سلامت را با پزشکان هندی، فلیپینی، بنگلادشی و پاکستانی تأمین می کردیم و بر این اساس به بهورز نیاز داشتیم. همین طور به علت این که پرورش پرستار به میزان کافی نبود، ناچار بودیم که پرستاران را از مقطع دبیرستان تربیت نماییم و آنها را خیلی زود وارد بازار کار کنیم؛ بنابراین مدارس بهیاری تاسیس شد. بررسی ها بیان کننده اینست که تعداد مدارس بهیاری در یک بازه زمانی از تعداد دانشکده های پرستاری بیشتر بود.
ضرورت حضور تیم درمان حرفه ای در کنار پزشکان وی اضافه کرد: گفته می شود که پزشکی کشور پیشرفت کرده و رشته های تخصصی، انواع فوق تخصصی و فلوشیپ ها در دسترس است؛ بطور قطع، تیمی که در روند درمان در کنار پزشکان حضور دارند، میبایست از دانش و مهارت کافی برخوردار باشند. بنابراین، اگر استراتژی عرضه خدمات درمانی و بالینی تغییر کرده استفاده از روش ها و تکنولوژی های پیشرفته را در کانون توجه قرار داده ایم، نمی توانیم از مدلهای دهه ۵۰ و ۶۰ برای تربیت نیروی انسانی استفاده نمائیم. استفاده از مدل بهورز در یک بازه زمانی اثربخش بود، اما اینروزها پاسخگوی نیازها نیست. من بر این باور هستم، بهورزان می توانند بار عمده بهداشت کشور را به دوش کشند، اگر سکان هدایت وزارت بهداشت را دست داشتم، در حوزه بهورزی سرمایه گذاری بیشتری می کردم. منظور از بهورزان، اشخاصی هستند که کار آنها اصلاح سبک زندگی است و بدین سبب در حوزه نیروی انسانی مردم پایه برای جلوگیری از بیماری ها سرمایه گذاری می کردم.
وضعیت پذیرش دانشکده های پرستاری او با اعلان اینکه ۲۲۰ دانشکده پرستاری در کشور فعالیت می نمایند، خاطرنشان کرد: آمار و ارقام بیان کننده اینست که ۱۳هزار و ۵۰۰ نفر برای رشته پرستاری طی سال قبل در دانشگاه های علوم پزشکی کشور پذیرش شدند و تعداد دانشجویان گروه پرستاری با احتساب رشته های اتاق عمل و هوشبری به حدود ۱۸هزار نفر رسید. این در حالیست که ظرفیت رشته پرستاری در یک بازه زمانی حدود ۳هزار نفر بود و قطعا میزان پذیرش رشته پرستاری امسال نسبت به سال قبل بیشتر است. هنگامی که آمار و ارقام پذیرش رشته پرستاری را بررسی می نماییم، به این نتیجه می رسیم که تاسیس دبیرستان های بهیاری که در نهایت سالی ۵۰۰ نفر تربیت می کنند، بی فایده است.
بهیاران دیگر جذب نمی شوند عبادی با اعلان اینکه امکان جذب دانش آموختگان دبیرستان های بهیاری در سیستم بهداشتی و درمانی کشور وجود ندارد، اظهار داشت: هنگامی که یک کارشناس پرستاری دانش آموخته می شود، میبایست تعهد طرح نیروی انسانی را سپری کند؛ اما چنین موضوعی برای دانش آموختگان بهیاری در نظر گرفته نشده است. همین طور به علت این که تمام انسان ها میل به رشد دارند، دانش آموختگان بهیاری در کنکور شرکت می کنند و مدرک کارشناس پرستاری می گیرند. هنگامی که می توان یک مسیر را طی ۴ سال سپری نمود، هیچ ضرورتی وجود ندارد که این مسیر را به مسیر ۷ ساله تبدیل کرد.
بیکاری دانش آموختگان دبیرستان های بهیاری معاون پرستاری وزارت بهداشت اضافه کرد: دانش آموختگان دبیرستان های بهیاری که چندین سال است بیکار هستد، کمپین و پویشی را با هدف تعطیلی مدارس بهیاری به وجود آورده اند. تلاش می نماییم که حداقل از رشد مدارس بهیاری جلوگیری شود و از ظرفیت نیروی بهیاری برای مناطق کم برخوردار کشور استفاده نمائیم. همین طور با رشد تحصیلی بهورزان در نظر داریم نیاز یک منطقه را پوشش دهیم. بطور قطع، با رشد تکنولوژی و رشته های تخصصی، تربیت بهورزان هیچ ضرورتی ندارد اما باید بدانیم که قسمتی از کار بیماران بر زمین مانده و این نیاز را میبایست جبران نماییم. در گذشته، کارهای بر زمین مانده با بهره گیری از ظرفیت نیروی «کمک پرستار» پوشش داده می شد که توفیقات و چالش هایی بهمراه داشته است.
آیا پرستاران زیاده خواه هستند؟ وی درباره ی چرایی و علل کمبود پرستار در کشور توضیح داد: به علت این که ضعف در استخدام و نگهداشت داریم با چنین مسائلی مواجه هستیم. همین طور به علت این که اشخاصی که شرح وظایف و حقوق پرستاران را تعریف می کنند، درکی از سختی کار پرستاران ندارند. بروز چنین مسائلی شاید با سیاستگذاران حوزه پرستاری و همین طور رسانه هایی باشد که با خیرخواهی به پای کار آمده اند اما این مساله سبب بزرگنمایی مشکلات شده است. برخی سیاستگذاران، پرستاران را در مجامع خصوصی گروهی زیاده خواه تلقی می کنند اما در مجامع عمومی چنین اظهارنظرهایی نمی کنند. قسمتی از تقصیرات برای تصمیم گیران است که البته خود من هم عضوی از این گروه هستم؛ ما برای حل یک مشکل گام برمی داریم اما هنگامی که یک طرح هنوز به موفقیت تبدیل نشده آنرا در رسانه ها مطرح می نماییم. وقتی چنین مسائلی در رسانه ها مطرح می شود که یک امتیاز را برای پرستاران در نظر گرفته اند، مردم تصور می کنند که آن امتیاز لحاظ شده است. متاسفانه، چنین مسائلی سبب شده که تصویر پرستاری در اذهان مردم مخدوش شود.
چند درخواست از نمایندگان مجلس او با اعلان اینکه مردم همیشه قدردان پرستاران هستند، خاطرنشان کرد: من از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که مردم را نمایندگی می کنند، درخواست می کنم که به حوزه پرستاری توجه نمایند. توجه به پرستاری به مفهوم توجه به مردم است و بی توجهی به پرستاری نیز به مفهوم بی توجهی به سلامت مردم است. من از نمایندگان مجلس درخواست می کنم که درخواست های پرستاری در قوانین و اعتبارت لحاظ شود. برخی اقشار نظام سلامت از معافیت پلکانی مالیات برخوردار می باشند اما این معافیت برای سایر گروههای نظام سلامت وجود ندارد و همین طور از نمایندگان مجلس می خواهم که موضوع بورسیه پرستاری و ردیف های شغلی به یک اجبار تبدیل گردد. همین طور از نماینگدان مجلس می خواهم هزینه ای که برای تربیت نیروی انسانی لحاظ می شود برای نگهداشت نیروی انسانی هزینه شود. متاسفانه، جاذبه شغلی در شهر تهران و مناطق کم برخوردار وجود ندارد؛ به نحوی که یک پرستار شاغل در شهر تهران میبایست ۹۰ درصد درآمد خودرا صرف اسکان کند و از نماینگدان مجلس می خواهم که به اسکان پرستاران بشکل عام یا خاص توجه نمایند.
اهمیت معافیت مالیاتی و موضوع اسکان پرستاران معاون وزیر بهداشت اضافه کرد: من از نمایندگان مجلس می خواهم که به معافیت مالیاتی، نگهداشت، بورسیه پرستاران و اسکان آنها در سال پیش رو توجه نمایند. اگر چنین مسالی در کانون توجه قرار گیرد، شاهد اتفاق های خوبی در حوزه پرستاری خواهیم بود. کشور در راه سالمندی جمعیت قرار دارد و مبتلا شدن به بیماری های غیرواگیر رو به افزایش است. بدین سبب اکنون در نقطه جوش قرار داریم و اگر از این فرصت استفاده نکنیم، به زودی طی سالهای آینده وا مصیبت ها خواهیم گفت و می گوییم که چرا روز گذشته به فکر امروز نبوده ایم.
وی با اعلان اینکه ۲۷ سال سابقه حضور در بالین را دارم و از سختی کار بالین آگاه هستم، اضافه کرد: معافیت مالیاتی برای حفظ و نگهداشت نیروی نخبه یک کار پرارزش است؛ چونکه به محققان، پزشکان و اساتید دانشگاه نیاز داریم و نباید از آنها غافل شویم. نیاز بیمارستان ها به پرستاران یک نیاز همیشگی است؛ شرایط به نحوی است که اگر یک گروه شغلی یک روز در بیمارستان ها حاضر نشود، پرستاران می توانند خدمات آنها را عرضه کنند. این در حالیست که اگر تمام گروه ها در بیمارستان حضور داشته باشند اما پرستاران حضور نداشته باشند، بیمارستان قادر به ارائه خدمت نخواهد بود. به صورت مثال، ضمن احترام به تمام صنوف شاغل در مراکز درمانی باید گفت نقش پرستاری به قدری مهمست که غیبت آنها سبب توقف عرضه خدمات می شود.
وضعیت دریافتی پرستاران در مقایسه با سایر گروههای پزشکی معاون وزیر بهداشت درباره ی اختلاف دریافتی پرستاران با سایر گروههای نظام سلامت سلامت توضیح داد: میزان دریافتی اقشار نظام سلامت تا حدودی به یکدیگر نزدیک است؛ دریافتی همکاران پاراکلینیک، پیراپزشکی، گروه مامایی و گروه بهداشت به یکدیگر نزدیک است و اگر اختلافی وجود داشته باشد، اختلاف بارزی نیست. بعد از اجرای نظام خودگردانی مراکز درمانی در دهه ۷۰، شکاف دریافتی بوجود آمد. سیاستگذاران نظام سلامت که پزشکان بودند، باور داشتند که پزشکان چرخ نظام سلامت را به حرکت در می آورند و اگر در کانون توجه قرار گیرند، تمام چرخ های نظام سلامت به حرکت درمی آید. این دیدگاه می توانست درست باشد ولی تمام گروه ها و به حرکت درآمدن آنها میبایست بطور همزمان در کانون توجه قرار می گرفت اما چنین موضوعی صورت نگرفت و سبب ایجاد یک شکاف شد و بازهم وجود دارد.
وی اضافه کرد: فاصله پرداختی ها در کشورهایی که به عنوان الگو قرارداده ایم، به صورت معمول بالاتر از ۲ برابر نیست یا حداکثر بالاتر از ۲.۵ برابر نیست. متاسفانه موارد نادری وجود دارد که اختلاف در دریافتی ها بالاتر از ده ها برابر است.
تعرفه ها و خواسته های پرستاران عبادی ضمن اشاره به دیدگاه ها و انتقادها درباره ی تعرفه های پرستاری اظهار داشت: پرستاران بر این باور هستند که تعرفه گذاری خدمات پرستاری مشابه تعرفه گذاری خدمات پزشکی است و همین طور انتقادهایی نسبت به پایه ریالی خدمات پرستاری دارند و من در این جهت یعنی قیمت پایه خدمات پرستاری با آنها موافق هستم. بودجه تخصیص یافته خدمات پرستاری در سال ۱۴۰۱ بسیار محدود بود و با فشارهای فراوانی در اواخر اسفند ماه تخصیص یافت. بودجه ای که در آن بازه زمانی برای خدمات پرستاری درنظر گرفتند، ۵هزار میلیارد تومان بود اما تمام این مبلغ تخصیص نیافت. به علت این که ناچار بودیم که کل بسته های خدماتی را برمبنای بودجه تخصیص یافته تعریف نماییم، به ناچار روی به مهندسی معکوس آوردیم و آنرا تعدیل کردیم. برپایه این شرایط، به عنوان معاون پرستاری وزارت بهداشت ۲ راه حل داشتم؛ نخست این که زیربار اجرای تعرفه های پرستاری نروم که در این صورت امروز این پرسش «چرا تعرفه های پرستاری بعد از ۱۸ ال اجرا نشده است؟» را مطرح می کردید.
معاون وزیر بهداشت اضافه کرد: راه حل دوم این بود که تعرفه های پرستاری را اجرا کنم و تعرفه ها را در گذر زمان اصلاح نماییم. راه حل دوم را به عنوان راهکار اجرای تعرفه های پرستاری در کشور درنظر گرفتیم. شرایط به نحوی بود که از همه حمایت های معنوی برخوردار بودیم و مقام معظم رهبری نیز از حامیان طرح بودند و همین طور دوران کرونا را پشت سرگذاشته بودیم. دولت وقت با فشار رهبری معظم مجبور شد نسبت تعرفه اولیه اقدام نماید، چونکه طرح تعرفه پرستاری به مدت ۱۴ سال بر زمین مانده بود. هنگامی که دولت سیزدهم مسئولیت اجرای امور را در دست گرفت، فرمایش مقام معظم رهبری درباره ی تعرفه های پرستاری به حجت شرعی تبدیل شد و بدین سبب اجرای تعرفه های پرستاری شروع شد اما سطح تعرفه ها پایین بود.
وی با اعلان اینکه تعرفه های پرستاری از سال ۱۴۰۰ تا به امروز به میزان قابل توجهی رشد کرده، توضیح داد: باآنکه تعرفه ها به میزان شایان توجهی رشد کرده اما به علت این که پایه تعرفه های پرستاری ضعیف است، رشد تعرفه ها دیده نمی گردد. من از مجلس و دولت می خواهم که نادیده انگاری گذشته در ارتباط با تعرفه های پرستاری را طی بازه زمانی دو تا سه ساله بالا برند و ارزش نسبی تعرفه های پرستاری را بالا برند. شرایط به نحوی است که ارایه خدمت داریم اما احیای درآمد نداریم.
او درباره ی دیدگاه های پرستاران درباره ی تعرفه های پرستاری نیز توضیح داد: پرستاران بر این باور هستند که برای تعرفه های پرستاری مانند تعرفه های پزشکی از الگوی «پرداخت به ازای خدمت» استفاده نمائیم. این احتمال وجود که چنین ایده ای بسیار آرمانی باشد اما خیلی از ایده ها قابلیت پیاده سازی ندارند و این مساله را به عنوان یک پرستار که سابقه حضور در زمینه بالین را دارد و همین طور به عنوان پژوهشگر و معاون پرستاری وزارت بهداشت مطرح می کنم. هم اکنون، بخش عمده ای از زمان پرستاران به جای حضور بر بالین بیمار برای مراقبت غیرمستقیم صرف می شود. اگر بخواهیم تمام خدماتی که برای بیماران عرضه می دهیم با جزییات ثبت نماییم، در وهله نخست، گرفتار احتیاج به خدمات القایی می شویم و همین طور این احتمال وجود دارد که زمان چنین کاری را در اختیار نداشته باشیم. بنابراین، از مدل بسته های خدمتی که یک الگوی استاندارد جهانی است، استفاده می کنیم؛ به صورت مثال، محاسبه می نماییم که یک بیمار در بخش داخلی به چه خدماتی طی ۲۴ ساعت نیاز دارد، سپس ارزش ریالی برای آن خدمت درنظر می گیریم.
عبادی اضافه کرد: این مدل، الگوی مناسبی برای محاسبه خدمت است اما به زعم پرستاران که ارزش ریالی خدمت مناسب نمی باشد، موافق هستم. بدین سبب تعریف بسته های خدمتی می تواند یک الگوی خوب باشد؛ مشروط بر این که پایه ارزش نسبی افزایش یابد.
آخرین وضعیت بازتوزیع تعرفه ها وی در جواب پرسش «به گفته یکی از اعضای شورایعالی نظام پرستاری، ابلاغ شیوه جدید بازتوزیع تعرفه های پرستاری در انتظار امضای وزیر بهداشت است. آخرین وضعیت چطور است؟» اظهار داشت: امور مربوط به این مساله انجام شده و در انتظار ابلاغ وزیر بهداشت است. به تازگی، درباره ی این مساله با معاون درمان گفت و گو کردم و تصمیم بر اینست که جلسه ای با وزیر بهداشت برای بازبینی بازتوزیع تعرفه های پرستاری برگزار نماییم. مقام عالی وزارت به صورت معمول با تصمیم معاونان خود موافق است اما این مساله میبایست مورد شور غائی قرار گیرد و ابلاغ شود. ابلاغ موضوع بازبینی توزیع تعرفه های پرستاری هیچ ارتباطی با احصا درآمد ندارد اما معایبی که دستورالعمل گذشته داشت و به این مساله در گذر زمان پی بردیم را مرتفع می کند. متاسفانه، شرایط به نحوی بود که در حق همکاران اتاق عمل، درمانگاه ها و اورژانس ظلم می شد؛ بدین سبب کوشیده ایم که نقصها را برطرف نماییم.
وضعیت مطلوب برای تعرفه های سال آینده وی درباره ی ایده ال تعرفه های پرستاری در سال آینده نیز به ایسنا توضیح داد: تعرفه ها چه پزشکی و چه پرستاری از دو بخش « ضریب ریالی» و «ارزش نسبی» تشکیل می شود. ضریب ریالی تعرفه های پرستاری مانند تمام کارشناسان پروانه دار است؛ به صورت مثال، تعرفه های سال جاری حدود ۳۵ درصد افزایش پیدا کرد، میزان بهره مندی پرستاران از این مساله مانند یک کارشناس توان بخشی یا پزشک عمومی است. موضوع ارزش نسبی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ ما در جلسات پیش کارشناسی که در ارتباط با تعرفه های پرستاری داشته ایم، پذیرش شده که ضریب ریالی، حداقل ۵۰ درصد رشد ارزش نسبی داشته باشد. پیشنهاد معاونت پرستاری وزارت بهداشت، افزایش ۱۲۰ درصدی بود اما بار مالی این موضع را محاسبه کرده اند و باور دارند که افزایش ۱۲۰ درصدی در توان سرانه نظام سلامت کشور نیست و تصمیم بر اینست که بصورت خردخرد افزایش یابد. پیشنهادات خودرا مطرح می نماییم اما میبایست از خزانه نیز خبر داشته باشیم. دولت میبایست در سطح کلان برای تمام کشور تصمیم بگیرد البته در این بین مشخص است که برخی وزارتخانه ها جزو بخش های کلیدی هستند و کار آنها تعطیلی ندارد. به صورت مثال، مراکز درمانی مشمول تعطیلی پنج شنبه ها نمی شوند. هرچند تعطیلی پنج شنبه یک موضوع کوچک است اما خود به یک چالش تبدیل گشته است.
مهاجرت شغلی و جغرافیایی پرستاران عبادی در بخش دیگری از صحبت هایش در جواب سوال ایسنا درباره ی مهاجرت پرستاران نیز توضیح داد: سازمان های «نظام پرستاری» و «نظام پزشکی» گواهی صلاحیت شغلی پرستاران و پزشکان را صادر می کنند. برپایه گزارش سال ۱۴۰۲ سازمان نظام پرستاری، حدود ۳هزار گواهی صلاحیت شغلی صادر شده که این میزان با کاهش ۳۵ درصدی پارسال به ۱۸۰۰ مورد رسید. همین طور سازمان نظام پزشکی کاهش ۱۸ درصدی صدور گواهی صلاحیت شغلی پارسال را تجربه کرده است.
وی با اعلان اینکه برخی پرستاران نیز با ویزای کار از کشور خارج می شوند، توضیح داد: آمار و ارقام پلیس مهاجرت نیز می تواند معیاری برای محاسبه میزان مهاجرت پرستاران باشد. من بر این باور هستم که محاسبه میزان مهاجرت برمبنای آمار و ارقام پلیس مهاجرت نسبت به تعداد گواهی صلاحیت شغلی صادر شده دقیق تر است. این احتمال وجود دارد که برخی با ویزای توریستی یا دانشجویی از کشور بیرون بروند که وضعیت آنها قابل پیگیری نیست.
توقف رشد مهاجرت پرستاران معاون وزیر بهداشت توضیح داد: موضوع مهاجرت پرستاران را از دانشگاه های علوم پزشکی پیگیری کردیم؛ چونکه آنها از وضعیت نیروی خود باخبر هستند. بدین سبب تعداد مهاجران برمبنای آمار دانشگاه های علوم پزشکی و پلیس مهاجرت بیان کننده اینست که رشد مهاجرت پارسال متوقف شده است. آمار و ارقام بیان کننده اینست که رشد مهاجرت پرستاران از ۵۷۰ مورد در سال ۱۴۰۲ به ۵۶۸ نفر پارسال رسیده است اما وضعیت مهاجرت سال قبل نسبت به سال ۱۴۰۱ بالا رفته است. میزان مهاجرت در سال ۱۴۰۱ بالاتر از ۳۰۰ نفر است.
وی اضافه کرد: برخی اظهار نظر می کنند که تمام کشورهای جهان برای جذب پرستاران، خواهان گواهی صلاحیت شغلی نیستند اما اشتغال در کشور دیگر به ویزای شغلی نیاز دارد. اشخاصی که بدون ویزای شغلی از کشور خارج شده اند، نمی توانند اشتغال داشته باشند. بررسی ها بیان کننده اینست که میل به مهاجرت بسیار زیاد است اما مواردی که منجر به مهاجرت می شود از میل به مهاجرت کمتر است.
او درباره ی مهاجرت شغلی پرستاران نیز اظهار داشت: برخی پرستاران از حوزه ارایه خدمت خارج می شوند و به حوزه زیبایی، شرکت تجهیزات پزشکی یا موقعیت شغلی دیگر ورود می کنند. میزان مهاجرت شغلی پرستاران نیز حدود ۲هزار نفر است و بطور کلی می توان اظهار داشت که حدود ۲۵۰۰ نفر سالانه نیروی انسانی از دست می دهیم. همین طور ۱۹۰۰ نفر نیز وارد دوران بازنشستگی می شوند و این در حالیست که سالانه حدود ۴هزار تا ۵هزار نفر جدید جذب می شوند. در بهترین شرایط ممکن می توانیم تعداد نیروهای خارج شده را پوشش دهیم و این در حالیست که افزایش ظرفیت تخت های بیمارستانی در حال انجام می باشد.
شگفتانه سال جاری مسئولان برای پرستاران چیست؟ عبادی در انتها درباره ی شگفتانه پرستاران برای سال جاری اظهار داشت: ترجیح می دهم که شگفتانه پرستاران از زبان رییس جمهور و وزیر بهداشت مطرح شود. مواردی مانند معافیت مالیات، بورسیه دانشجویان و مجوزهای استخدامی سالانه پرستاران و اسکان پرستاران که از نکات مهم و اساسی هستند در کانون توجه قرار گیرد و تعدادی از این موارد تصویب شود.
به اجمال، نسبت پرستار به تخت در بعضی استان های کشور از میانگین کشوری پایین تر است؛ بصورت مثال، نسبت پرستار به تخت های بیمارستانی استان خوزستان ۰.۶، برخی مناطق استان سیستان وبلوچستان ۰.۵ و استان بوشهر نیز ۰.۷ است. هنگامی که می توان یک مسیر را طی ۴ سال سپری نمود، هیچ ضرورتی وجود ندارد که این مسیر را به مسیر ۷ ساله تبدیل کرد. توجه به پرستاری به مفهوم توجه به مردم است و بی توجهی به پرستاری نیز به مفهوم بی توجهی به سلامت مردم است.
منبع: kaymak.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب