كارنامه سال اول دولت مردمی
ورود 125 هزار و 231 توریست درمان در سه ماهه نخست سال 1401
سرشیر: در سه ماهه اول سال جاری 125 هزار و 231 توریست درمانی وارد کشور شده که نشان از افزایش و توسعه بیش از پیش گردشگری سلامت در کشور است.
صنعت گردشگری امروزه در ردیف صنایع پردرآمد، پاک و کم هزینه دنیا قرار دارد و در بین انواع مختلف گردشگری، گردشگری سلامت به سبب ظرفیت و مزیت های رقابتی، دارای جایگاه متمایزی بوده و ایران به سبب وجود نیروی انسانی کارآمد، تجهیزات و امکانات پزشکی، منابع طبیعی درمانی و... بیش از سایر حوزه ها مستعد توسعه دراین زمینه است.
بیشتر بخوانید
توسعه «گردشگری سلامت» نیازمند برنامه جامع راهبردی است
انواع گردشگری سلامت
بر اساس تعریف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گردشگری سلامت (Health Tourism) سفر به قصد سلامتی و استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب های معدنی، آب و هوا یا اقدامات پزشکی) منجر می شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد که بیش از ۲۴ ساعت است، به طول می انجامد و آنرا می توان به سه گروه دسته بندی کرد.
گردشگری طبیعت درمانی (Curative Tourism): سفر درمانی که به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی شامل چشمه های آب گرم، دریاچه نمک، لجن طبی، آفتاب درخشان، ماساژ طبی، حمام گیاهی و همین طور محیط زیست زیبا، پاک و آرام بمنظور بهبود بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی، عضلانی و... یا گذراندن دوران نقاهت پس از درمان و عمل های جراحی، تحت نظارت پزشک به انجام می رسد.
گردشگری پزشکی (Medical Tourism): سفری که برای درمان بیماری یا انجام عمل جراحی و یا بررسی سلامت توریست در کلینیک ها، درمانگاه ها و بیمارستان های کشوری با امکانات پزشکی بالا و هزینه های درمانی مناسب انجام می گیرد.
گردشگری تندرستی(wellness tourism): سفری که توریست بدنبال آرامش است و برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشک راهی سفر می شود و ممکنست بیماری جسمی مشخصی نداشته و بیشتر در پی بهره مندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی ها، تنش ها و آلودگی های زندگی شهری باشد.
انواع مراکز درمانی
انواع مرکز درمانی بر طبق تشکیلات آن در هر کشوری دسته بندی می شود. مراکز درمانی مختلف، خدمات درمانی متفاوتی ارائه می دهند و بر این اساس تجهیزات پزشکی متفاوتی را نیز نیاز خواهند داشت که می توان برمبنای نوع خدمات به دو گروه عمده تقسیم کرد:
مراکز درمانی طبیعی: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (از قبیل استفاده از آب های معدنی، نمک درمانی، آب های گرم و لجن درمانی و...) منجر می شود که دارای تاییدیه یا مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
مراکز درمانی پزشکی: تمام مراکز درمانی شامل بیمارستان ها، مراکز جراحی محدود، درمانگاه و... معتبر و دارای مجوز رسمی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
۶۰۰ دفتر خدمات مسافرتی، دارای گواهینامه حرفه ای گردشگری سلامت
با توجه به این که صنعت توریسم، فرابخشی بوده و بیش از سایر حوزه ها مستعد توسعه و ارزآوری است، هماهنگی بیش از پیش و تعیین وظایف هر یک از ارگان ها در ارتباط با حوزه گردشگری ضروری به نظر می رسید که در تاریخ ۱۶ شهریورماه ۱۳۹۹ با تصویب سند استراتژیک توسعه گردشگری در هیات وزیران محقق شد و در همین راستا در دولت سیزدهم برای تسریع و تسهیل امور در رابطه با دفاتر فعال در این عرصه دستورالعمل اجرائی نظارت بر صدورگواهینامه حرفه ای دفترهای گردشگری سلامت ابلاغ گردیده است.
تاکنون حدود ۶۰۰ دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری، گواهینامه حرفه ای گردشگری سلامت را دریافت نمودند که استانهای تهران، خراسان رضوی، فارس، اصفهان و اردبیل بیشترین مجوز را در این عرصه داشته اند.
یکی از اقدامات مهم معاونت گردشگری برای پشتیبانی از دفاتر فعال در صنعت گردشگری خصوصاً گردشگری سلامت در روزهای پیک کرونا، رایزنی و هماهنگی با ستاد ملی کرونا برای استمرار ورود گردشگران سلامت به کشور در روزهای کرونا بوده است. به همین دلیل دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری دارای گواهینامه حرفه ای گردشگری سلامت در این ایام که بطور کلی سفر ممنوع بوده است، می توانستند نسبت به گرفتن ویزای درمان اقدام نمایند. بطوریکه اجازه گرفتن ویزای ماهانه برای ۶۰ تا ۱۰۰ توریست سلامت و همراه به کشور را داشتند.
۱۱هزار و ۹۵۸ مسافر درمانی در سال ۹۷ بطور رسمی وارد کشور شده اند که این تعداد در سال ۱۴۰۰ با وجود بیماری کرونا و بروز شرایط دشوار برای فعالان این حوزه به ۱۲۹هزار و ۳۰۵ نفر بالا رفته است و این یکی از دستاوردهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای جلوگیری از رکورد کامل این صنعت شمرده می شود. همین طور در سه ماهه اول سال جاری نیز ۱۲۵هزار و ۲۳۱ توریست درمانی وارد کشور شده است که نشان از افزایش و توسعه بیش از پیش گردشگری سلامت در کشور است. بیشترین گردشگران سلامت ورودی از کشورهای افغانستان، عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و جمهوری آذربایجان است.
عموما توریستهایی که برای پروسه درمان خود از کشورهای توسعه یافته به کشورهای درحال توسعه سفر می کنند، با کاهش قابل توجه ۳۰ تا ۷۰ درصدی هزینه های خود مواجه می شوند، اما باید هزینه های جانبی مانند اقامت، حمل و نقل، بلیت هواپیما و غذا را هم در نظر گرفت. با اینحال در مجموع این گردشگران علاوه بر استفاده از خدمات خدمات درمانی بهتر با شانس موفقیت بالاتر، می توانند هزینه کمتری در مقایسه با آنچه باید در کشور خود می پرداختند، بپردازند.
در محدوده خاورمیانه، ایران یک مقصد معتبر و مطمئن برای گردشگران سلامت شناخته می شود. بنا بر این شورای راهبری گردشگری سلامت برای هم افزایی بین ارگان های ذی ربط تشکیل شده است و جلسات این شورا به شکل مستمر و مداوم با حضور نمایندگانی از معاونت گردشگری، وزارت امور خارجه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در صورت لزوم نماینده تشکل حرفه ای گردشگری سلامت کشور به عنوان عضو مشورتی برگزار می گردد.
دبیرخانه شورای راهبردی گردشگری سلامت در وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دارد و معاون گردشگری به عنوان عضو و دبیر این شورا است. همین طور مصوبات آن از طرف معاون گردشگری کشور ابلاغ می شود
مهمترین وظایف و اختیارات شورای راهبری گردشگری سلامت شامل ایجاد هماهنگی و تعامل بین دستگاه های در رابطه با گردشگری سلامت، تدوین خط مشی کلی و استراتژی های مناسب در قالب مقررات، ارائه پیشنهاد درباره ی بهبود و کیفیت دوره های آموزشی به وزارتخانه، همسو کردن برنامه ها و کارهای اجرائی با اهداف کلان وزارتخانه و ارائه پیشنهاد برای تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف است.
مرکز تحقیقات بین المللی بهداشت و درمان (IHRC)شاخص گردشگری پزشکی ۲۰۲۰-۲۰۲۱/MTI را منتشر نموده است که ۱۰ مقصد برتر را رتبه بندی می کند، همچون این مقاصد کانادا، سنگاپور، ژاپن، اسپانیا، انگلیس، امارات و... است که در سه بعد همچون صنعت گردشگری پزشکی، جذابیت مقصد و کیفیت مراقبت، خدمات ارائه می کند
ایران با وجود ظرفیت و توانمندی بالا در حوزه نیروی انسانی، تجهیزات درمانی و هزینه پایین درمان نسبت به سایر کشورهای می تواند در لیست ۱۰ کشور برتر دنیا در زمینه گردشگری سلامت باشد و با هماهنگی و همراهی ارگان های مرتبط زمینه ساز پیشرفت بیش از پیش این صنعت باشد. بیشترین گردشگران سلامت ورودی از کشورهای افغانستان، عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و جمهوری آذربایجان است.
بیشترین گردشگران سلامت ورودی از کشورهای افغانستان، عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و جمهوری آذربایجان است
از آنجا که گردشگری سلامت دارای مزایای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بسیاری است می تواند در توسعه اقتصادی بسیار موثر باشد و درآمد ارزی، مشاغل بهداشتی و درمانی زیادی برای کشور بوجود آورد. همین طور به کیفیت زندگی همه افراد فعال در این عرصه بهبود می بخشد، سبب مشارکت در بهداشت جهانی می شود و افزایش و رشد استانداردهای بهداشت جهانی را بدنبال خواهد داشت.
یکی از راه های تحقق این مساله تبادل دانش و تجربه متخصصان است. ایران باتوجه به ظرفیت های بالای موجود، می تواند با تکیه به این داشته ها البته برمبنای یک راهبرد و برنامه علمی، فرصت های تجاری، درآمدزایی و اشتغال زایی بوجود آورد و سهم بیشتری در بازار جهانی و منطقه ای در این بخش برای خود کسب کند.
اهمیت آموزش منابع انسانی و تبلیغات و بازاریابی در زمینه گردشگری سلامت یکی از مهم ترین مسائلی است که بخش خصوصی هم باید به عنوان اصلی ترین بازوی این صنعت تلاش بیش از پیش داشته باشد.